اکولوژی علف های هرز:
خصوصیات علف های هرز امکان رقابت و تحمل شرایط نامساعد را برای آنها فراهم می کندو آنها را قادر می سازد تا در شرایط نا متعادل محیطی بهتر رشد کنند.
در یک مجموعه کلیماکس ثابت (مثل مرغزارها یا بیابانهای سرد)، گیاهانی که ما آنها را به عنوان متجاوزین می نامیم در واقع بخشی از حیات گیاهی طبیعت است .
وجود علف های هرز مختص مکان هایی است که نظم طبیعی آنها به هم خورده است.قبل از آفرینش بشر انتخاب طبیعی در جهت حفظ گیاهانی بوده است که با شرایط نامساعد و متغیر محیطی سازش یافته اند.نهایتاً گیاهان بطرف محیط های دست خورده بشری نیز راه یافته اند.علف های هرزی که کنترل آنها ساده بوده است،در همان اوایل حذف شده اند.اما آنهایی که با محیط های کشت گیاهان زراعی سازش یافته اند،توسعه یافته و امروز هنوز با ما هستند.
دلایل برتری علف هرز:
– شیوه های رشد – همانندی با گیاه زراعی _ قابلیت انعطاف در رشد علف هرز _ مسیرهای فتوسنتزی _ مخزن بذر علف هرز _ تکثیر رویشی – نکات مهم بیولوژی علف هرز
۱_شیوه های رشد:
طبق گفته گریم(۱۹۷۹)،تنش و اختلالات محیطی در رشد،دو عامل اصلی خارجی هستند که بر روی مقدار مواد خشک گیاهی در یک ناحیه اثر میگذارند.پدیده تنش شامل هر عاملی می شود که تولید را محدود می سازد.از قبیل نور،مواد غذایی یا آب قابل دسترس
و اختلال در رشد،باعث کاهش در مقدار ماده خشک می شود که خود نیز به وسیله عواملی از قبیل عملیات زراعی،درو کردن ایجاد می گردد.
شدت تنش و اختلال در رشد میتواند خیلی وسیع باشد،با این حال
سه روش رشد بیشتر دخالت دارند؛
۱_هنگامی که شدت اختلال و تنش هر دو زیاد باشند،گیاه از بین خواهد رفت و یا اگر اختلال زیاد و شدت تنش کم باشد،رشد رویشی گیاه زراعی به دلیل فعالیت علف هرز متوقف میشود.
۲_اگر اختلال شدت کمی داشته باشد، ولی شدت تنش زیاد باشد، گیاه زراعی قادر است تنش را تحمل کند.
۳_اگر اختلال شدت کمی داشته باشد و شدت تنش هم پایین باشد، بین گیاه زراعی و علف هرز رقابت به وجود می آید.
گیاهان در تنشها و اختلالات محیطی شدید قادر به ادامه حیات نیستند. این موضوع به عنوان یکی از موفقیتهای علف های هرز در توقف رشد گیاه زراعی است.
تعداد زیادی از علف های هرز دارای خصوصیاتی هستند که از دو طریق رقابت و توقف رشد گیاهی زندگی می کنند که از آنها به عنوان علف های هرز رقابت کننده (Ruderals ) یاد می کنند.
۲_همانندی با گیاه زراعی:
یکی از دلایل موفقیت علف های هرز، شباهت بسیار زیاد آنها با گیاه زراعی می باشد. در صورتی که علف هرز و گیاه زراعی در شرایط محیطی و زراعی مشابه رشد کنند، می توانند دوره زندگی یکنواخت، بسیار شبیه به هم داشته باشند. بنابراین اگر بذر دهی علف هرز با برداشت محصول همزمان باشد، امکان پراکندگی بذر علف هرز افزایش می یابد.ا ین پدیده اغلب در گراسهایی مانند سوروف(Echinochloa crusgalli) در برنج و یولاف وحشی(Avena fatua) در غلات بسیار دیده می شود.
۳_قابلیت انعطاف در رشد علف هرز:
توانایی گونه های علف هرز در سازگاری فنوتیپی سریع آنها با تغییرات محیطی،خصوصیت قابل توجه و سودمندی برای بقای علف هرز در شرایط زراعی است.قابلیت انعطاف علف هرز بندواش با محیط خود، یکی از مثال های این نمونه است. این علف هرز مهم می تواند در محیط هایی که سایه دار هستند، با افزایش طول ساقه خود، به سرعت خود را با محیط وفق دهد. همچنین بسیاری از گیاهان برای دریافت حداکثر نور خورشید میتوانند ضمن تغییر شکل و زاویه برگهای خود، آنها را در معرض نور قرار دهند.
۴_مسیرهای فتوسنتزی:
با توجه به اثر متقابل بین گیاه زراعی و علف هرز واضح است که بسته به شرایط آب و هوایی، رقابت برای استفاده از نور می تواند قابل پیش بینی باشد. برای مثال یک گیاه زراعی ۳C از مناطق معتدله نمی تواند رقابت قابل قبولی با یک علف هرز۴ Cداشته باشد (مثلاً برنج و علف هرز سوروف). همینطور می توان پیش بینی کرد که یک گیاه زراعی چهار کربنه می تواند خیلی سریعتر از یک علف هرز سه کربنه رشد کند (مثلاً ذرت و علف هرز سلمه تره).پس می توان گفت با توجه به میزان فتوسنتز به تنهایی در شرایط معتدل، می توان رقابت کمتری را بین گیاه زراعی و علف هرز سه کربنه پیش بینی کرد.
۵-مخزن بذر علف هرز:
تولید بذر یکی از عوامل اصلی موفقیت علف هرز به شمار می رود. علف های هرز بذر زیادی تولید می کنند که این موضوع سودمندی قابل توجهی را در رقابت با محیط تضمین میکند.
بیشتر علف های هرز برخلاف گیاهان زراعی، وقتی که جوان هستند تولید بذر خود را آغاز می کنند و در طول فصل رشد به این کار ادامه می دهند به این ترتیب تراکم علف های هرز و طیف آنها در خاکهای زراعی ممکن است به سرعت تغییر کند.
گرچه چگونگی تولید بذر برای هر گیاه خاص در مخزن بذر علف های هرز موثر است، اما مجموع بذر های تولید شده در یک ناحیه اهمیت بیشتری دارد.
تعداد مشاهده: 2618 مشاهده
فرمت فایل دانلودی:.ppt
فرمت فایل اصلی: .ppt
تعداد صفحات: 51
حجم فایل:1,133 کیلوبایت