پاورپوینت شناخت حقیقت اشیاء

اسلاید ۱ :

• ابن‏سینا در باره وقوف بر حقیقت اشیاء می‏گوید: الوقوف علی حقایق الاشیاء لیس فی قدره‏البشر و نحن لا نعرف من‏الاشیاء الا الخواص واللوازم و الاعراض(ابن‏سینا، بی‏تا، ص۳۴)
• وی چنین استدلال می‏نماید: الانسان لا یعرف حقیقه الشئ البته لانّ مبدأ معرفته للاشیاء هو الحس ثم یتمیز بالعقل بین ‏المتشابهات و المتباینات و یعرف حینئذ ٍ بالعقل بعض لوازمه و افعاله و تأثیراته)ابن‏سینا، بی‏تا، ص۸۲)
• ابن‏سینا به عدم حصول ذات و حقیقت اشیاء تصریح می‏نماید: العلم هو حصول صور المعلومات فی‏النفس و لیس نعنی به ان تلک‏ الذوات تحصل فی‏النفس بل آثار منها و رسوم(ابن‏سینا، بی‏تا، ص۸۲)
• 
  

اسلاید ۲ :

.سهروردی.

• سهروردی نیز تعریف به حد را برای انسان غیرممکن و سایر تعاریف متداول را تعریف به رسم تلقی نموده است. (سهروردی، ۱۳۶۷، ص۳۶-۳۱)
• وی دوره‏ای را که در آن دوره، تفکر محدود شود و درهای مکاشفات و راه‏های مشاهدات مسدود گردد بدترین دوره حیات بشری معرفی کرده است. (سهررودی، ۱۳۶۷، ص ۱۷)
• او علم و دانش را وقف گروه معدودی ندانسته، منع محقیقین از شناخت بیشتر را مذمت نموده است:
• «فلیس العلم وقفا علی قوم لیغلق بعدهم باب‏الملکوت و یمنع المزید عن‏العالمین»(سهروردی، ۱۳۷۲/ج)

اسلاید ۳ :

.نفی ختم علم.

• صدرالمتالهین: وانی ایضا لا ازعم انّی قد بلغت ‏الغایه فیما اردته. کلّا فان وجوه‏ الفهم لا ینحصر فیما فهمت و لا یحصی و معارف‏ الحق لا تقید بما رسمت و لا تحوی لانّ‏ الحق اوسع من ان یحیط به عقل و حدّ.

اسلاید ۴ :

غیرقابل تعریف بودن علم

• علم و معرفت محصول ارتباط خاص بین عالم و معلوم است. وقتی که معلوم نزد عالم حاضر می‏شود، ادراک رخ می‏دهد.
• دانستن، محصول یافتن است. عالم زمانی معلوم را می‏شناسد که آن را دریافت کند. اگر دریافتی نباشد، شناختی نیز در کار نخواهد بود.
• تعریف علم ممکن نیست، زیرا اولاً مفهومی بدیهی است و ثانیاً همه چیز را به علم می‏شناسیم و علم تعریف‌پذیر باشد یا دور یا تسلسل.

اسلاید ۵ :

ادامه

• علامه طباطبائی: «حصول العلم لنا ضروری، و کذلک مفهومه عندنا
• وجود العلم ضروریٌ عندن و کذلک مفهومُه بدیهیٌ لنا
• صدرا در اسفار: ولا شی‏ءَ اعرفُ مِن العِلم لانّه حالُه وجدانیهٌ نفسانیّهٌ یجدها الحیُّ العلیمُ مِن ذاته ابتداءً مِن غیر لبسٍ و لا اشتباهٍ و ما هذا شأنه یتعذّر اَن یعرف ما هو اجلی و اَظهر و لانَّ کلَّ شی‏ءٍ یظهر عند العقلِ بالعلمِ به فکیفَ یظهر العلمُ بشی‏ءٍ غیر العلم؟

اسلاید ۶ :

مسائل اساسی ناشی از چیستی علم

• مسأله هستی شناسانه: جوهر یا عرض بودن علم؛ مقولی یا فوق مقوله بودن علم
• مسأله معرفت شناسانه: مطابقت صور علمی با معلوم خارجی
• مسأله انسان شناسانه: ذاتی یا عرضی بودن علم برای انسان

اسلاید ۷ :

.پیش فرضهای نظریه مشهور حکمای مسلمان.

• ۱- علم، حصولی است و علم حضوری منحصر به موارد اندکی است.
• ۲- علم، امری مقولی است و مندرج در مقوله کیف است.
• ۳- مطابقت صور علمی با واقع، بدیهی یا شبیه آن است.
• ۴- صور علمی، از عوارض انضمامی نفس است.

اسلاید ۸ :

دعاوی حکیمان مسلمان در تعریف علم

• در مسئله وجود ذهنی، ادعای حکمای مسلمان دو چیز است:
• ۱- به هنگام علم ، چیزی در ذهن موجود می‏شود و چنین نیست که علم تنها رابطه‏ای اضافی میان عالم و معلوم باشد.
• ۲-آنچه در ذهن پدید می‏آید با آنچه در عالم خارج موجود می‏گردد، از نظر ذات و ماهیت یکی است.
• دو نکته
• ۱- در بحث وجود ذهنی به رابطه ادراک با شئ ادراک شده پرداخته‌اند.
• ۲- در بحث اتحاد علم وعالم و معلوم به‏رابطه اداراک با شئ اداراک کننده پرداخته‌اند

اسلاید ۹ :

تعریف علم در فلسفه اسلامی

• فارابی: علم از مقوله کیف نفسانی است.

اسلاید ۱۰ :

ابن سینا

• ابن‏سینا: از سویی علم را عارض بر نفس می‌داند و از سویی دیگر علم را حضور مثال حقیقت شئ (نه نفس حقیقت شئ) نزد مدرک می‌داند
• در پاسخ به شبهه عرض بودن صور مکتسب از جواهر، تعریف جوهر (ماهیتی که هرگاه به وجود خارجی موجود شود مستغنی از موضوع خواهد بود) را در جوهر معقول جاری می‌داند. وی جوهر معقول را به شرط تحقق در عالم خارج، از آن مستثنی نمی‌داند، یعنی استغناء جوهر در عقل از موضوع را جز تعریف جوهر به‏شمار نمی‌آورد