پاورپوینت هورمونهای گیاهی

فصل نهم هورمونهای گیاهی گیاهان علاوه بر ساختن مواد غذایی طی فرآیند فتوسنتز، كانون ساخت مواد ویژه‌ای هستند كه تنظیم‌كننده، ارتباط دهنده و هماهنگ‌كننده فعالیت سلولها در بخشهای مختلف گیاه هستند. این مواد موجبات تنظیم رشد ریشه، ساقه، برگ، جوانه‌ها و همچنین زمان گل‌دهی رویش‌دانه، افتادن برگها، میوه‌ها و سایر فعالیتهای زیستی را فراهم می‌آورند. عمدة این مواد شیمیایی هورمونهای گیاهی نامیده می‌شوند. 9-1 اكسینها در سال 1881 چارلز داروین زیست‌شناس انگلیسی و فرزندش متوجه شدند كه «كولئوپتیل» گیاهان تیرة غلات (غلاتی كه ساقة نورسته این گیاهان را دربرمی‌گیرند) به‌سمت نور یك جانبه خم می‌شود. آنها دریافتند كه با پوشاندن نوك كولئوپتیل به‌وسیله یك جسم كدر، این خمیدگی حاصل نمی‌شود. در سال 1926 یك فیزیولوژیست هلندی به نام پریتس ونت تحقیقات داروین را دنبال كرد. او نوك كولئوپتیلهای جو دو سر را قطع كرد و آنها را بر روی مقداری آگار (مادة ژلاتینی مانندی كه از جلبكهای قرمز به‌دست می‌آید) پهن شده قرار داد. پس از چند ساعت نوك كولئوپتیلها را برداشت و آگار را به صورت مكعبهای بسیار كوچك برش داد. سپس قطعات كوچك آگار را بر روی سطح برش كولئوپتیلهای نوك بریده قرار داد. او مشاهده كرد، هرگاه قطعه آگار تمامی سطح برش را بپوشاند، رشته كولئوپتیل به طول قائم انجام می‌شود. اما اگر قطعه آگار در یك سمت سطح برش قرار گیرد كولئوپتیل به‌سمت دیگر خم خواهد شد. او از این آزمایشها نتیجه گرفت كه از نوك كولئوپتیلها ماده‌ای ترشح شده و وارد آگار می‌شود و این ماده مسئول خمیدگی در این اندامهاست ونت این ماده را «اكسین» نامید (از لغت یونانی Auxein به معنی افزایش‌ دادن). اكسین علاوه بر افزایش رشد طولی سلولها در فعالیتهای دیگر گیاه نیز اثر دارد. اكسین ریشه‌زایی را تقویت می‌كند. بنابراین در تولید ریشه بر روی قلمه‌هایی كه در آنها ریشه‌زایی به سختی صورت می‌گیرد از اكسین استفاده می‌شود. جوانه انتهایی ساقه با مقدار زیادی اكسین سریع رشد كرده تا مدتی از رشد عده‌ای از جوانه‌های كناری جلوگیری می‌كند. بنابراین رشد شاخه‌ها تا حدودی تحت كنترل اكسین جوانه انتهایی است. اكسین موجود در پهنك برگ موجب دوام برگ می‌شود و از ریزش آن جلوگیری می‌كند. اكسین گرچه تشكیل گل را به تأخیر می‌اندازد اما در مواردی موجب تحریك رشد تخمدان‌ و تبدیل آن به میوه می‌شود. این امر موجب شده كه در مواردی از اكسین در تولید میوه‌های بی‌دانه (بكرزایی) استفاده شود. در این حالت از گرده‌افشانی جلوگیری به عمل آورده و تخمدان را تحت تأثیر اكسین قرار می‌دهند در نهایت تخمدان بدون انجام لقاح تبدیل به میوه بی‌دانه می‌شود. اكنون معلوم شده كه ماده‌ای به نام اسید ایندول استیك (IAA) تنها اكسین طبیعی فعال است و سایر اسیدهای آبی كه نظیر اكسین عمل می‌كنند به اسید ایندول استیك تبدیل می‌شوند. بعدها اكسینهای مصنوعی ساخته شده‌اند كه عبارت از ایندولها، نفتالینها و فنوكسیها. 9-2 كاربرد اكسینها در كشاورزی 1. تنك كردن و جلوگیری از رویش گل و میوه: درختان میوه‌ چندین برابر قدرت خود گل و میوه تولید می‌كنند اما اگر همه گلها به میوه تبدیل شوند، كیفیت میوه به شدت كاهش پیدا می‌كند و قدرت گیاه برای تولید جوانه و گل در سال بعد كم می‌شود. برای پیش‌گیری از این حالت و حفظ تعادل باردهی، كاربرد غلظتهای معینی از اكسینها سبب ریزش تعدادی از گلها خواهد شد. 2. ازدیاد گیاهان و كشت بافت برای تولید ریشه در مورد گیاهان سخت ریشه زا مثل پسته و گردو و همچنین القا ریشه در گیاهانی كه با كشت بافت تكثیر می‌شوند. 3. استفاده به عنوان علف‌کش: مثل دی‌كلروفنوكسی استیك اسید (-D 4و2) در علف هرز باعث رشد سریع می‌شود و باعث می‌شود كه ذخیرة ریشه مصرف شود و گیاه به تدریج ضعیف شده و بمیرد. اكسین‌ با مقادیر متفاوت بر روی ریشه و ساقه و جوانه‌ها اثر می‌كند و هرگاه مقدار اكسین از حد مورد نیاز بیشتر یا كمتر باشد بر روی اندامهای یاد شده اثر نخواهد كرد.